Główna treść strony
Zabytki
Na terenie powiatu znajduje się wiele ciekawych architektonicznie miejsc. Najważniejszym jest - "Perła na Mazowszu" - barokowy kościół p.w. Świętej Trójcy w Kobyłce. To jeden z najcenniejszych polskich zabytków budownictwa sakralnego XVIII wieku, projektu Guido Antonio Longhi i Jakuba Fontana. Wnętrze obfituje w arcyciekawe formy architektoniczne oraz bogaty w polichromie i zdobienia wystrój.
Niezwykle ważnym zabytkiem jest również późnorenesansowy pałac w Chrzęsnem. Zbudowany został w 1635 r. dla Stefana Dobrogosta Grzybowskiego, starosty warszawskiego i kamieńczykowskiego oraz kasztelana lubelskiego. Budowla związana była potem z takimi znamienitymi rodami szlacheckimi, jak Kotarbińscy, Karscy, Maszyńscy, Koskowscy. Pod koniec XIX wieku na plenery malarskie przyjeżdżał tu Władysław Podkowiński.
W Wołominie nie można ominąć "Domu nad Łąkami" - rodzinnej posiadłości Zofii Nałkowskiej - znanego salonu literackiego przełomu XIX/XX wieku. Również w Wołominie znajduje się, zbudowany w stylu drewnianego baroku syberyjskiego, dom "Pod Akacjami" z 1883 r.
Ciekawostką architektoniczną jest również obecny Dom Pomocy Społecznej w Zielonce (historyczne Schronienie dla Nauczycieli), zaprojektowany przez Stefana Szyllera, projektanta gmachu Politechniki Warszawskiej i architektonicznej oprawy mostu Poniatowskiego.
Odwiedzając Klembów warto wstąpić do kościoła p.w. św. Klemensa, konsekrowanego przez biskupa płockiego Klemensa Pierzchałę w czasach panowania Kazimierza Wielkiego. W tym regionie również, w miejscowości Wola Rasztowska, znajduje się neobarokowy pałac zbudowany pierwotnie w końcu XVII wieku dla rodziny Chrzanowskich, obecnie mieszczący szkołę.
Leciwe budowle znajdują się również w gminie Dąbrówka. Są to przede wszystkim dwa pałace. Na nadbużańskiej skarpie położony jest eklektyczny pałac w Ślężanach, zbudowany około 1880 r. Pierwotnie pałac powstał w XVI wieku. Bank, obecny właściciel, z pietyzmem odrestaurował obiekt i stylowo go wyposażył. Drugi z pałaców znajduje się w Chąjętach. Wysiłek prywatnych właścicieli przywrócił blask dworowi. Na terenie gminy znajdują się pamiątki świadczące o bogatej przeszłości tych stron. W kancelarii parafialnej w Dąbrówce przechowywane jest świadectwo chrztu Cypriana Kamila Norwida. Osobliwością jest ponad 100-letnia drewniana plebania, której ganek ozdobiono kolorowymi witrażami.
Powiat Wołomiński posiada wiele dóbr kultury, w ewidencji znajduje się około 1000 nieruchomych dóbr kultury, z czego najwięcej w gminach Radzymin, Dąbrówka, Tłuszcz i Wołomin. Lista obiektów ujętych w rejestrze zabytków sięga 61 pozycji.
NASZE ZABYTKI
Gmina Dąbrówka
CHAJĘTY
Pałac w Chąjętach (kiedyś Jaktory). Powstał u schyłku XVIII wieku dla rodziny Czarnkowskich. W 1912 roku kolejni właściciele, rodzina Jeleniewskich, dobudowali piętro i wysoki portyk zwieńczony tympanonem z alegorią Świtu, Dnia i Nocy oraz nadali mu klasyczny charakter. Autorem płaskorzeźby był Bolesław Jeziorański. Po wojnie pałac został odebrany właścicielom i służył rozmaitym celom, kolejni użytkownicy dokonywali dalszej dewastacji. Wysiłek późniejszych prywatnych właścicieli przywrócił blask dworowi. W leciwym parku przypałacowym rosną piękne jesiony, czarne topole, lipy i sosny.
DĄBRÓWKA
Na miejscu wcześniej drewnianej budowli w latach 1881-1884 wzniesiono murowany kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego według projektu Zygmunta Twarowskiego. Jest to neogotycka, jednonawowa świątynia. Większość wyposażenia kościoła pochodzi z XVIII w. Znajdują się w nim pamiątkowe tablice fundatorów, szaty liturgiczne z XVII-XVIII wieku, a w kancelarii parafialnej zachował się także akt urodzenia Cypriana Kamila Norwida.
Kaplica pogrzebowa wzniesiona została w 1881 roku, a drewniana plebania zdobiona drewnianymi ornamentami w 1898 roku. Jej ganek ozdobiono wyjątkowymi kolorowymi witrażami.
Stary cmentarz i kapliczki przydrożne – to również zabytki XIX wieku. Na cmentarzu parafialnym znajdują się groby z połowy wieku, których spoczywają księża tutejszej parafii i właściciele okolicznych wsi - Guzowatki, Ślężan, Małopola. Kapliczki przydrożne można spotkać tu często wzdłuż lokalnych dróg. Te ponad 100-letnie stanowią wyjątkowy element mazowieckiego krajobrazu.
ŚLĘŻANY
Interesującą atrakcją jest eklektyczny Pałac w Ślężanach, położony nad samym Bugiem. Zbudowano go około 1880 r., pierwotnie jednak pałac stnął tu w XVI wieku. Pierwszymi znanymi właścicielami była rodzina Chajęckich. Do roku 1895 właścicielem był Jan von Egert, później kolejno Chełmińscy, Ostrowscy, Jaworscy, Jucińscy a ostatnim, do roku 1944, Stanisław Gralewski. Obecnie mieści się tu bank. Pałac został odrestaurowany, wnętrzom nadano stylowy wygląd. Nadal otacza go piękny park.
Gmina Jadów
JADÓW
Kościół parafialny p.w. Znalezienia Krzyża Świętego wzniesiono w stylu neogotyckim (na miejscu poprzednich drewnianych) w latach 1882-1886 według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego, autora projektów wielu kościołów na Mazowszu i w Polsce. Zniszczony w czasie II wojny światowej, odremontowany został w 1948 roku. Wnętrze zdobią rokokowe organy, a także szafa z miechy, dwie XVIII-wieczne barokowe figury siedzących puttów na cokołach balustrady chóru, pochodzące ze Śląska. Zachowały się osiemnastowieczne szaty liturgiczne. Na plebani przechowywane są księgi metrykalne sięgające 1632 roku.
W neogotyckiej kaplicy cmentarza parafialnego, wzniesionej w końcu XIX w., znajduje się obraz Chrystusa w grobie autorstwa Miłosza Kotarbińskiego oraz późnoklasycystyczny nagrobek z piaskowca Fryderyki z Ditzów Kotarbińskiej (zm. 1863).
Zespół dworski rodziny Kotarbińskich z II połowy XIX wieku. W obecnym kształcie wybudowany został po 1860 roku. Kotarbińcy władali majątkiem do czasu przejęcia przez skarb państwa w 1945 r. Otaczają go zabudowania gospodarcze, oficyna dworska, spichlerz i obora.
Pod Jadowem znajdują się nielicznie zachowane nagrobki cmentarzy: żydowskiego i osadników szkockich z XIX wieku.
ZAWISZYN
Grodzisko - miejsce, gdzie na wyspie otoczonej fosą stał w XVI wieku obronny gród zbudowany przez starostę królowej Bony Mikołaja Zawiszę. W tym miejscu znajduje się kapliczka z początków XIX wieku oraz ośmiorak - pozostałość po zabudowaniach dworskich z końca XIX wieku. Powstanie kapliczki wiąże się z miejscową legendą, według której nocą w ruinach dworu widywano męską postać wysypującą złote dukaty ze szkatuły. W obawie przed złym działaniem zjawy postanowiono ufundować kapliczkę.
Gmina Klembów
KLEMBÓW
Murowany kościół parafialny p.w. św. Klemensa, stanął na miejscu drewnianego w latach 1823-1829. Konsekrowany był przez biskupa płockiego Klemensa Pierzchałę w czasach panowania Kazimierza Wielkiego. Zbudowany został dzięki fundacji właściciela dóbr klembowskich gen. Franciszka Żymirskiego. W rodzinnej krypcie w świątyni zostały pochowane szczątki generała. W latach 1885-1894 kościół był przebudowywany. Wyposażenie kościoła pochodzi z XVIII i XIX w. Drewniana czworoboczna dzwonnica wzniesiona została w I poł. XIX w.
WOLA RASZTOWSKA
Barokowy pałac - jest rekonstrukcją budowli wybudowanej ok. 1680 r. z fundacji rodziny Łuszczewskich. Był siedzibą letnią króla Jana III Sobieskiego, przekazany rodzinie Chrzanowskich za obronę Trembowli (1675) przed armią turecko- tatarską. W takiej formie przetrwał do czasów II Rzeczpospolitej, kiedy został przebudowany. W czasie II wojny światowej pałac zniszczono. W latach 1951-1953 powojenny właściciel – Centralny Zarząd Radiostacji i Telewizji odbudował go według projektu Jana Wolińskiego. Projekt nawiązywał do jego XVII-wiecznej formy. Piętrowa, prostokątna budowla posiada dwie narożne wieże alkierzowe oraz ryzality na osi fasad, zwieńczone trójkątnymi frontonami. Obecnie w pałacu mieści się szkoła.
Gmina Kobyłka
KOBYŁKA
Kościół parafialny p.w. Świętej Trójcy - zbudowany z fundacji biskupa Marcina Załuskiego w 1742 r. w stylu późnego baroku przez weneckiego architekta Guido Antonio Longhiego. W 1763 r. rozbudowali go jezuici, również według projektu Włocha, Jakuba Fontana. Nazywany został "Perłą na Mazowszu". To jeden z najcenniejszych polskich zabytków budownictwa sakralnego XVIII wieku, zabytek klasy „0”. Posiada bogate wyposażenie rokokowe. W 1999 r. w niszach fasady kościoła odkryto freski przedstawiające drogę krzyżową.
Stary cmentarz usytuowany obok Kościoła z kapliczkami, grobowcami, starymi nagrobkami jest skarbnicą tutejszej historii. Na północ od kościoła znajdują się resztki parku z ciągiem stawów, założonego w XVIII w. przez jezuitów.
Gmina Marki
MARKI
Kościół parafialny p.w. Świętego Izydora zbudowano w latach 1895-1899 w stylu neogotyku nadwiślańskiego według projektu Jana Hinza. Plebania przy kościele jest również zabytkowa, pochodzi z XIX wieku.
W 2 połowie XIX wieku zbudowano tu zespół fabryczny według projektu E. Lilpopa dla przemysłowców angielskich – braci Briggsów. W skład zespołu wchodzą: fabryka włókiennicza, domy robotnicze, szkoła, szpital, ochronka dla dzieci, budynek dla inżynierów sprowadzonych do fabryki oraz pałac właścicieli w otoczeniu parkowym. Pałac zbudowano według projektu Antoniego Beilla w latach 1883-1890.
STRUGA
Kościół parafialny p.w. św. Andrzeja Boboli i Michała Archanioła. Zbudowany został w latach 1925-1927, zaprojektowany przez Feliksa Michalskiego. Znajduje się w nim XVIII-wieczna kopia obrazu Michała Archanioła według Guido Reniego.
Gmina Poświętne
KRUBKI-GÓRKI
Tu znajdują się resztki parku krajobrazowego założonego na przełomie XVIII i XIX w. z kolistym stawem, w pobliżu ruin dworu (I poł. XIX wieku) Stanisława Grabowskiego - ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.
POŚWIĘTNE
Murowana kapliczka przydrożna zbudowana została ok. połowy XIX wieku. Wewnątrz znajduje się rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego, pochodząca z XVIII wieku.
Na cmentarzu parafialnym znajduje się grób rodziny Lelewelów, niegdysiejszych właścicieli Woli Cygowskiej. W samej Woli Cygowskiej zasłużonym mieszkańcom: Protowi Lelewelowi (1790-1884) – właścicielowi wsi oraz Joachimowi Lelewelowi (1786-1861) – historykowi, profesorowi Uniwersytetu Wileńskiego i Warszawskiego, politykowi, ideologowi demokracji polskiej, członkowi Rządu Narodowego w powstaniu listopadowym, poświęcono w dowód pamięci tablice pamiątkowe.
Gmina Radzymin
RADZYMIN
Kościół parafialny p.w. Przemienienia Pańskiego. Wzniesiono go w latach 1779-1780, według projektu nadwornego architekta królewskiego Jana Chrystiana Kamsetzera z fundacji księżnej Eleonory Czartoryskiej, dziedziczki Radzymina. W latach 1897-1919 został powiększony i przebudowany przez architekta Konstantego Wojciechowskiego. Większość wyposażenia kościoła, a także dzwonnica klasycystyczna i plebania przy kościele pochodzą z XVIII wieku. Od 1992 roku świątynia jest Kolegiatą.
W pobliżu usytuowana jest barokowa figura przydrożna św. Jana Nepomucena, wykonana z piaskowca w 1782 roku.
Do starego cmentarza parafialnego prowadzi kuta brama z I połowy XVIII wieku. Znajdują się tu klasycystyczne nagrobki.
Do dnia dzisiejszego przetrwał XVIII-wieczny dworek myśliwski księżnej Eleonory Czartoryskiej z resztkami parku krajobrazowego.
Tu znajduje się również klasycystyczny budynek szkoły wzniesiony w 1845 r. Zaprojektowany został przez Antoniego Corazzi dla Instytutu Nauczycieli Elementarnych. Była to fundacja Ministerstwa Oświaty Królestwa Polskiego. Obecnie jest tu siedziba II Liceum Ogólnokształcącego.
Klasycystyczny budynek szpitala wojskowego wzniesiono w 1839 r. według projektu Henryka Marconiego. Ufundowany został przez dziedzica Radzymina - barona Mohrenheima. Zdobi go dwa narożne ryzality od frontu i jeden od tyłu. Część środkową dzielą w górnych kondygnacjach pilastry toskańskie i wieńczy trójkątny szczyt. Od 1867 r. mieściła się tu siedziba ówczesnego Starostwa Radzymińskiego.
Ważnym historycznym miejscem w Radzyminie jest Cmentarz Żołnierzy Polskich 1920 roku. Nawiedził go 13 czerwca 1999 roku papież Jan Paweł II. Tu znajdują się zbiorowe mogiły żołnierzy polskich poległych w bitwie pod Radzyminem w sierpniu 1920 roku, bratnia mogiła 127 żołnierzy polskich 1939 roku oraz groby żołnierzy organizacji konspiracyjnych z lat wojny 1939 - 1944.
Gmina Strachówka
STRACHÓWKA
Tu znajduje się Dworek z I poł. XIX wieku, należący do Hilarii Sobieskiej, prababki Cypriana Kamila Norwida. Poeta przebywał w Strachówce w latach 1825-1829.
Gmina Tłuszcz
CHRZĘSNE
Pałac - późnorenesansowy pałac wzniesiono w 1635 r. Zbudowany został dla Stefana Dobrogosta Grzybowskiego, starosty warszawskiego i kamieńczykowskiego oraz kasztelana lubelskiego. W XVIII wieku wnętrza zostały częściowo przebudowane. To budowla jednopiętrowa, z grubymi murami i dwiema basztami. Pomieszczenia na parterze mają kolebkowe sklepienia z lunetami. Na piętrze zachowały się belkowe stropy z XVIII w. oraz dwa rokokowe kominki z piaskowca. Obok dworu znajduje się budynek administracyjny i spichlerz.
Budowla związana była z takimi znamienitymi rodami szlacheckimi, jak Kotarbińscy, Karscy, Maszyńscy, Koskowscy. Pałac był wyjątkowym wśród dworów szlacheckich na Mazowszu również ze względu na jego bywalców. Niemal od początku istnienia pałacu, Chrzęsne zamieszkiwali i odwiedzali malarze, pisarze, rysownicy, nauczyciele. Jego właściciele zawsze związani byli ze środowiskiem warszawskich artystów. Tu powstały dzieła takich twórców jak Miłosz Kotarbiński, malarz, nauczyciel rysunku, jeden z założycieli, potem dyrektor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie; Julian Maszyński („W ogrodzie”, „Droga do parku”), malarz, rysownik, ilustrator książek. Pod koniec XIX wieku tu również, oraz do pobliskiej Mokrej Wsi, przyjeżdżał na plenery malarskie największy polski impresjonista – Władysław Podkowiński. Tu powstały między innymi takie obrazy jak, „Mokra Wieś”, „Łubin w słońcu”, „W ogrodzie”, „Bronisia”, „W agreście”, „Spotkanie”.
Do 1944 r. pałac należał do właścicieli folwarku Chrzęsne – rodziny Karskich. Po wojnie, odkąd władze komunistyczne odebrały go właścicielom, budynek niszczał. Służył jako ośrodek wychowawczo-oświatowy, zakład poprawczy, szkoła, internat. Ostatnio mieścił się tam zakład poprawczy dla dziewcząt.
W pobliżu pałacu znajdują się resztki parku krajobrazowego z I poł. XIX w.
MIĄSE
Barokowa przydrożna kapliczka z I połowy XVIII w.
POSTOLISKA
Kościół parafialny p.w. św. Stanisława Biskupa - neogotycki, wzniesiony w latach 1913-1919 według projektu Henryka Kudery. Większość wyposażenia kościoła pochodzi z XVIII wieku. Na cmentarzu znajdują się zabytkowe nagrobki klasycystyczne, również z XIX wieku.
TŁUSZCZ
Zabytkowa wieża ciśnień - wybudowana w XIX wieku dla potrzeb kolei żelaznej warszawsko - petersburskiej.
Kościół parafialny p.w. Przemienienia Pańskiego z 1932 r. z cmentarzem poległych obrońców Ojczyzny z 1920 r.
Przydrożne kapliczki wybudowane w XVIII i XIX wieku.
Gmina Wołomin
WOŁOMIN
Kościół parafialny p.w. Matki Bożej Częstochowskiej - Budowę świątyni rozpoczęto w 1908 r. a zakończono w 1914. Była to świątynia w stylu neogotyckim, jednonawowa. W 1944 r. Niemcy wysadzili kościół w powietrze. Odbudowywano go w latach 50-tych według projektu Stanisława Marzyńskiego. Dobudowano dwie wierze. Mahoniowy ołtarz pochodzi z 1920 r. a obraz Matki Boskiej z poł. XIX wieku, podarowany parafii w latach 50-tych przez Muzeum Narodowe.
„Dom pod akacjami” - zbudowany przez płk. Rohma w 1883 r. w stylu drewnianego baroku syberyjskiego.
„Dom nad łąkami” - dom rodziny Nałkowskich z 1895 r. Zamieszkiwali w nim geograf i publicysta Wacław Nałkowski z żoną Anną. Tutaj dzieciństwo spędziły ich córki: Zofia Nałkowska (1884-1954), wybitna przedstawicielka XX-wiecznej prozy oraz Hanna Nałkowska (1888-1970), rzeźbiarka. Dom spełniał rolę salonu literackiego, do którego przyjeżdżali przyjaciele Wacława Nałkowskiego: pisarze, uczeni, przedstawiciele inteligencji warszawskiej. W 1937 roku z powodu trudnych warunków materialnych dom został sprzedany. Po II wojnie światowej w domu osiedlili się przypadkowi lokatorzy. Od 1992 r. utworzono tu Muzeum Wacława i Zofii Nałkowskich.
CZARNA
Zespół dworski - drewniany, parterowy dwór „Zosia" zbudowano w II poł. XVIII w. Parterowa budowla na planie prostokąta posiada od frontu ganek o czterech kolumnach toskańskich na murowanym cokole, zwieńczony trójkątnym drewnianym szczytem z dwoma okulusami. Mansardowy dach pokryty jest gontem i słomą. Zachowały się fragmenty pierwotnej budowli.
Resztki parku krajobrazowego pochodzą z I poł. XIX w. Neogotycki spichlerz murowany wzniesiono ok. poł. XIX w. Ozdobą jest przydrożna kapliczka z drewnianą rzeźbą św. Rocha, pochodząca z XVIII w.
Gmina Zielonka
ZIELONKA
Obecny Dom Pomocy Społecznej w Zielonce - historyczne Schronienie dla Nauczycielek, zaprojektowany został przez Stefana Szyllera, projektanta gmachu Politechniki Warszawskiej i architektonicznej oprawy mostu Poniatowskiego, jednego z najwybitniejszych architektów przełomu XIX i XX w. Zbudowano go w 1902 r. na gruncie podarowanym przez jedną z byłych nauczycielek – Agnieszkę Helwich. Dwupiętrowy, neogotycki budynek wznosi się na wysokiej wydmie. Wokół niego rozciąga się część starego kompleksu parkowego ze stawem.
W okresie powstania listopadowego na wydmie istniał budynek, w którym szyto mundury dla wojska polskiego.
Niezwykle ważnym zabytkiem jest również późnorenesansowy pałac w Chrzęsnem. Zbudowany został w 1635 r. dla Stefana Dobrogosta Grzybowskiego, starosty warszawskiego i kamieńczykowskiego oraz kasztelana lubelskiego. Budowla związana była potem z takimi znamienitymi rodami szlacheckimi, jak Kotarbińscy, Karscy, Maszyńscy, Koskowscy. Pod koniec XIX wieku na plenery malarskie przyjeżdżał tu Władysław Podkowiński.
W Wołominie nie można ominąć "Domu nad Łąkami" - rodzinnej posiadłości Zofii Nałkowskiej - znanego salonu literackiego przełomu XIX/XX wieku. Również w Wołominie znajduje się, zbudowany w stylu drewnianego baroku syberyjskiego, dom "Pod Akacjami" z 1883 r.
Ciekawostką architektoniczną jest również obecny Dom Pomocy Społecznej w Zielonce (historyczne Schronienie dla Nauczycieli), zaprojektowany przez Stefana Szyllera, projektanta gmachu Politechniki Warszawskiej i architektonicznej oprawy mostu Poniatowskiego.
Odwiedzając Klembów warto wstąpić do kościoła p.w. św. Klemensa, konsekrowanego przez biskupa płockiego Klemensa Pierzchałę w czasach panowania Kazimierza Wielkiego. W tym regionie również, w miejscowości Wola Rasztowska, znajduje się neobarokowy pałac zbudowany pierwotnie w końcu XVII wieku dla rodziny Chrzanowskich, obecnie mieszczący szkołę.
Leciwe budowle znajdują się również w gminie Dąbrówka. Są to przede wszystkim dwa pałace. Na nadbużańskiej skarpie położony jest eklektyczny pałac w Ślężanach, zbudowany około 1880 r. Pierwotnie pałac powstał w XVI wieku. Bank, obecny właściciel, z pietyzmem odrestaurował obiekt i stylowo go wyposażył. Drugi z pałaców znajduje się w Chąjętach. Wysiłek prywatnych właścicieli przywrócił blask dworowi. Na terenie gminy znajdują się pamiątki świadczące o bogatej przeszłości tych stron. W kancelarii parafialnej w Dąbrówce przechowywane jest świadectwo chrztu Cypriana Kamila Norwida. Osobliwością jest ponad 100-letnia drewniana plebania, której ganek ozdobiono kolorowymi witrażami.
Powiat Wołomiński posiada wiele dóbr kultury, w ewidencji znajduje się około 1000 nieruchomych dóbr kultury, z czego najwięcej w gminach Radzymin, Dąbrówka, Tłuszcz i Wołomin. Lista obiektów ujętych w rejestrze zabytków sięga 61 pozycji.
NASZE ZABYTKI
Gmina Dąbrówka
CHAJĘTY
DĄBRÓWKA
Kaplica pogrzebowa wzniesiona została w 1881 roku, a drewniana plebania zdobiona drewnianymi ornamentami w 1898 roku. Jej ganek ozdobiono wyjątkowymi kolorowymi witrażami.
ŚLĘŻANY
Gmina Jadów
JADÓW
ZAWISZYN
Gmina Klembów
KLEMBÓW
WOLA RASZTOWSKA
Gmina Kobyłka
KOBYŁKA
Stary cmentarz usytuowany obok Kościoła z kapliczkami, grobowcami, starymi nagrobkami jest skarbnicą tutejszej historii. Na północ od kościoła znajdują się resztki parku z ciągiem stawów, założonego w XVIII w. przez jezuitów.
Gmina Marki
MARKI
STRUGA
Gmina Poświętne
KRUBKI-GÓRKI
POŚWIĘTNE
Gmina Radzymin
RADZYMIN
W pobliżu usytuowana jest barokowa figura przydrożna św. Jana Nepomucena, wykonana z piaskowca w 1782 roku.
Do starego cmentarza parafialnego prowadzi kuta brama z I połowy XVIII wieku. Znajdują się tu klasycystyczne nagrobki.
Gmina Strachówka
STRACHÓWKA
Gmina Tłuszcz
CHRZĘSNE
Budowla związana była z takimi znamienitymi rodami szlacheckimi, jak Kotarbińscy, Karscy, Maszyńscy, Koskowscy. Pałac był wyjątkowym wśród dworów szlacheckich na Mazowszu również ze względu na jego bywalców. Niemal od początku istnienia pałacu, Chrzęsne zamieszkiwali i odwiedzali malarze, pisarze, rysownicy, nauczyciele. Jego właściciele zawsze związani byli ze środowiskiem warszawskich artystów. Tu powstały dzieła takich twórców jak Miłosz Kotarbiński, malarz, nauczyciel rysunku, jeden z założycieli, potem dyrektor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie; Julian Maszyński („W ogrodzie”, „Droga do parku”), malarz, rysownik, ilustrator książek. Pod koniec XIX wieku tu również, oraz do pobliskiej Mokrej Wsi, przyjeżdżał na plenery malarskie największy polski impresjonista – Władysław Podkowiński. Tu powstały między innymi takie obrazy jak, „Mokra Wieś”, „Łubin w słońcu”, „W ogrodzie”, „Bronisia”, „W agreście”, „Spotkanie”.
Do 1944 r. pałac należał do właścicieli folwarku Chrzęsne – rodziny Karskich. Po wojnie, odkąd władze komunistyczne odebrały go właścicielom, budynek niszczał. Służył jako ośrodek wychowawczo-oświatowy, zakład poprawczy, szkoła, internat. Ostatnio mieścił się tam zakład poprawczy dla dziewcząt.
W pobliżu pałacu znajdują się resztki parku krajobrazowego z I poł. XIX w.
MIĄSE
Barokowa przydrożna kapliczka z I połowy XVIII w.
POSTOLISKA
TŁUSZCZ
Gmina Wołomin
WOŁOMIN
CZARNA
Resztki parku krajobrazowego pochodzą z I poł. XIX w. Neogotycki spichlerz murowany wzniesiono ok. poł. XIX w. Ozdobą jest przydrożna kapliczka z drewnianą rzeźbą św. Rocha, pochodząca z XVIII w.
Gmina Zielonka
ZIELONKA
W okresie powstania listopadowego na wydmie istniał budynek, w którym szyto mundury dla wojska polskiego.
